MONTREAL – Pazartesi günü COP15 zirvesinde varılan anlaşmanın arkasından biyolojik çeşitlilik kaybını durdurma ve tersine çevirmeye yönelik küresel çabanın merkezinde ABD büyüklüğünde bir boşluk var.
ABD, kuvvetli ABD desteğiyle görüşme edilmiş ve 1992 Rio Dünya Zirvesi’nde başlatılmış olmasına karşın, BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’ni (CBD) imzalayan 197 ülke içinde anlaşmayı onaylamayan tek ülkedir. Bu, ABD Senatosu’nun Cumhuriyetçi üyelerinin muhalefeti yardımıyla oldu. Başkan Joe Biden yönetimi üstündeki baskıya karşın, Washington’daki siyasal tıkanıklık, pozisyon değişikliğini son aşama ihtimaller içinde kılıyor.
Üye olmamak, ABD’nin biyolojik çeşitlilik kaybını 2030’a kadar durdurmayı ve tersine çevirmeyi amaçlayan ve konsensüsle kabul edilen nihai COP15 anlaşmasında oy kullanmadığı anlamına geliyor.
Çevreci gruplar, dünyanın en büyük ekonomisinin yokluğunun herhangi bir anlaşmayı zayıflattığını iddia etseler de, ABD’li müzakereciler Montreal’de ve bunların alakasız olmadığını savunuyorlar.
ABD’nin biyoçeşitlilik ve su hususi elçisi Monica Medina POLITICO’ya “Biz etken bir gözlemciyiz,” dedi, sadece “yalnız izlemekten daha fazlasıyız, masada değil, meslektaşlarımız ve benzer düşünen öteki hükümetlerle meşgulüz. ” ABD’nin “bigün” CBD’ye katılacağını umduğunu da sözlerine ekledi.
Climate Action Network-Canada’nın dış ilişkiler direktörü Eddy Perez, “ABD’nin oldukça büyük bir toprağı var, büyük bir ekonomisi var, böylesine büyük bir ülkenin burada meydana gelenleri takip etmesini sağlamak istiyorsunuz” dedi.
Müzakerelerdeki iki ana gerilim noktası, koruma, restorasyon, kirliliğin azaltılması için hedeflerin düzeyini belirlemek ve bu hedeflerin uygulanmasını desteklemek için ek para bulmaktı. Gelişmekte olan ülkeler, varlıklı ülkeleri biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik mali katkılarını mühim seviyede artırmaya zorladı.
ABD’nin resmi olarak yokluğu, AB, Kanada, Norveç yada Avustralya şeklinde öteki varlıklı ülkeler üstünde, gelişmekte olan ülkelere yönelik mali akışları artırma mevzusunda ağır yükü üstlenmeleri için baskıyı artırdı.
Medina, ABD’nin internasyonal biyoçeşitlilik finansmanındaki sorumluluğundan çekinmediğini korumak için çaba sarfediyor.
“ABD’nin finansta mühim bir görevi bulunduğunu düşünüyorum” dedi ve COP15’te bir anlaşmaya aracılık etmek için “masaya para koymaya hazırız” dedi. “Kendi koruma çabalarımız için kendi finansmanımız milyarlarca dolardır ve hızlanmamızın ve küresel zorlukları çözmenin bir parçası olmamızın da bizim için mühim bulunduğunu biliyoruz” diye ekledi.
ABD, Perşembe günü 13 ülke ile beraber internasyonal biyolojik çeşitliliğin korunması için 385 milyon dolar daha taahhüt etti.
Medina, “Kuvvetli hedeflere ulaşmak için finansmana ihtiyacımız bulunduğunu anlıyoruz” dedi. Sadece bu, gelişmekte olan ülkeleri ikna etmeye kafi olacak mı? “Kesinlikle o şekilde umuyorum,” dedi. “Amaç, donör ülkelerin ciddi bulunduğunu göstermekti… her insanın gereksinim duyan şeyle buradan çıktığını görmek istiyoruz.”
Gelişmekte olan ülkelerin bir çok, bilhassa COP15 anlaşmasının uygulanmasını desteklemek için yeni bir küresel biyolojik çeşitlilik fonunun oluşturulmasını istedi. Sadece AB, hayata geçirilmesinin seneler alacağını ve verimli olamayacağını savunarak bu fikre şiddetle karşı çıktı.
Pazartesi günkü anlaşmanın bir parçası olarak, varlıklı ülkeler, yoksul ülkelere meydana getirilen yardımı 2025’e kadar yılda minimum 20 milyar dolara ve 2030’a kadar yılda 30 milyar dolara çıkarmayı kabul ettiler. COP15 anlaşması ve hayırseverlerin ve şirketlerin katkılarını çekiyor.
ABD, GEF’in en büyük bağışçılarından biri olduğundan buradaki tartışmaları da yakından izliyor, sadece kaynak seferberliği paketinin iyi mi şekillendirilmesi gerektiği mevzusunda düşünce beyan ederken davranışlarında ölçülü davranıyor.
Medina, “Parti dışı biri olarak, bu mevzuda daha kuvvetli söz sahibi olmamızın daha zor bulunduğunu düşünüyorum” dedi. Biyoçeşitlilik finansmanı akışını sağlamak için GEF’in “mükemmel bir seçenek” bulunduğunu sadece “masadaki müzakerecilerin ve ülkelerin önüne geçmek istemiyoruz” dedi.
Perez, oldukça taraflı kalkınma bankaları yada Dünya Bankası şeklinde internasyonal finans kurumlarının “küresel biyoçeşitlilik çerçevesinin uygulanmasına katkıda bulunmaları gerekeceğine”, sadece ABD’nin “buradaki öteki ülkeler şeklinde karar alma masasında olmayacağına” dikkat çekti. ” zira COP15 anlaşmasına bağlı değil. “Kaybediyorlar.”
Washington ek olarak, COP15 anlaşmasının on senenin sonuna kadar gezegenin karalarının ve okyanuslarının yüzde 30’unu koruma hedefini içermesi için baskı icra eden 116 ülkeden oluşan gönüllü Tabiat ve İnsanlar Yüksek Tutku Koalisyonu’nun bir üyesidir. Cuma günü koalisyon, kapasite geliştirmeyi ve 2020 sonrası gelecekteki küresel biyoçeşitlilik çerçevesinin uygulanmasını desteklemek için sürekli bir sekreterlik oluşturulduğunu duyurdu.
Medina, koalisyonun bir üyesi olarak, “bağışçı ülkeler olarak kendi aramızdaki farklılıkların üstesinden gelmek için oldukça yapıcı bir rol oynayabiliriz” dedi.
Perez, CBD sürecinin “ABD şeklinde bir ülkeyi biyoçeşitlilik diplomasisine dahil etmek istemesine kafi gelecek kadar olgunlaştığına inanıyor. Kalkınmanın, ekonominin gidişatını değiştirmekten bahsediyorsak onlar iyi mi olmasınlar?”
Medina, ABD’nin COP15 anlaşmasına bağlı kalmamasına ve hedeflerini uygulaması gerekmemesine karşın, ABD’nin bunu kendi biyoçeşitlilik politikaları için esin kaynağı olarak kullanacağını söylemiş oldu.
“Çerçeve bizlere iyi bir yol haritası veriyor. Her insanın bu mühim hedeflere ulaşmaya çalışmasının amaçlandığını biliyoruz” dedi ve doğayı korumanın “ekonomilerimiz ve güvenliğimiz için” de mühim bulunduğunu belirtti.
Bu yazı, erişilen bir COP15 anlaşmasıyla güncellendi.