Grzegorz Stec, Mercator Çin Emekleri Enstitüsü’nün Brüksel ofisinde çalışan bir analisttir. Brüksel merkezli kar amacı gütmeyen platform “EU-China Hub”ın kurucusuydu.
Pekin, geçen senenin ortasında Brüksel’i etkilemeye başladığında, başlangıçta görece ufak hamlelerle başladı.
Değişiklik, ABD Birleşik Devletleri’nin teknoloji ihracatı kontrolleri uygulaması ve COVID-19’un Çin ekonomisinin sıçramasına niçin olmasının arkasından geldi. Ve Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin son Avrupa turu bu devam eden çekicilik saldırısının en sonuncusu, tekrardan birleşme mesajları yayıyor ve Avrupa Birliği’nin stratejik özerkliğine sözde bağlılık gösteriyor.
Bununla beraber, Pekin’in hala AB ile olan ilişkisini ABD ile jeopolitik rekabetinin bir parçası olarak gördüğünü ve Avrupalıların bunu devamlı akıllarında tutmaları icap ettiğini belirtmek önemlidir. Aslına bakarsak, nihayet Pekin’in bloğa karşı tutumunu gerçekte olduğu benzer biçimde tanımanın zamanı geldi – stratejik oyalama.
Biçim değişikliğinin ötesinde Çin, AB’yi kazanmak için mühim noktalar sunmaya pek istekli görünmüyor. Diplomatik kanalları tekrardan açtı ve daha cana yakın bir retoriği benimsedi – bilhassa de yeni AB Büyükelçisi Fu Cong’un toplumsal yardım çılgınlığında – sadece bunların hiçbiri hemen hemen somut tekliflere dönüşmedi.
Fu’nun Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi sorununu ikili gündemden çıkarma, AB-Çin yaptırımlarını 2021’den itibaren sona erdirme ve AB-Çin Kapsamlı Yatırım Anlaşmasının tozunu atma fikri ne şaşırtıcı ne de bilhassa yeni. Ve Pekin’in Ukrayna’daki ihtilafa ilişkin konumu, – öteki şeylerin yanı sıra – Çin’i hâlâ potansiyel bir arabulucu olarak görmek isteyen Avrupa’dakilerin umutlarını güçlendirmek amacıyla geçmiş açıklamaların retorik olarak tekrardan paketlenmesine varıyor.
Ve bu tür tekliflerin ötesinde, Pekin’in AB ile olan ilişkisine dair somut bir vizyonu yok. Rusya’nın işgali ve Çin’in Litvanya’yı ekonomik olarak zorlamasının arkasından gerilim zirve yaptığında, Başkan Xi Jinping Nisan 2022’de AB-Çin zirvesini kullanarak “Çin’in vizyonu [of the relationship] değişmeden kalır.” Ve Pekin devamlı olarak AB ile olan ilişkisini vakaları gerçekleştirmek yerine eylemi önlemek için kullandı.
Şu anda Pekin’in AB politikasına yön veren üç hedef var ve bunların hiçbiri yapıcı değil. Bunlar: Pekin mahalli tüketimi geliştirirken ve Küresel Cenup’de büyümekte olan pazarlara ihracatı genişletirken, ABD öncülüğündeki çevreleme girişimlerine katılımını sınırlamak, Çin’in AB teknolojisine erişimi üstündeki kısıtlamaları sınırlamak ve AB pazarına erişimi kısıtlamaları.
En önemlisi, bu hedeflerin hiçbiri Çin’in AB’yi daha derin bir angajman yada politikalarının pozitif yönleri mevzusunda ikna etmesini gerektirmiyor. Bunun yerine, tek yapması ihtiyaç duyulan AB’nin daha iddialı bir siyaset geliştirmesini oyalamak ve retorik bunu yapmanın en kolay yolu.
Gerçekte Pekin, blokla sürdürebileceği yapıcı bir gündem geliştirmeye hususi bir ilgi göstermiyor. İkili girişimler mevzusunda çekingen davranmanın ötesinde, gelişmekte olan ülkelerin borçlarının tekrardan yapılandırılması, internasyonal besin güvenliğinin iyileştirilmesi, iklim değişikliğinin yavaşlatılması yada Dünya Tecim Örgütü’nün reforme edilmesi benzer biçimde oldukça taraflı hedeflere pozitif katkılarda bulunmak için AB ile koordinasyondan kaçınmaya devam ediyor.
Ve Pekin’in bu mevzularda önerilerde bulunmaması yada uzlaşma aramaması, onun AB’ye karşı duruşu hakkında diplomatik mesajlaşmadaki son değişikliklerinden daha fazlasını söylüyor.
Gene de AB’nin bu taktik istikrar oyunuyla beraber oynamak için bazı teşvikleri var. Ekonomik ve toplumsal açıdan maliyetli sıfır COVID politikasını sonlandırdıktan sonrasında Çin benzer biçimde, bloğun da ekonomik istikrara ihtiyacı var. Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının niçin olduğu bir enerji krizi olan COVID-19 sonrası bir toparlanmanın yanı sıra ABD Enflasyon Düşürme Yasası ve öteki endüstri politikası önlemleri sebebiyle ekonomik rekabet edebilirliğine yönelik yeni zorlukların üstesinden gelmesi gerekiyor.
Bu yüzden, Çin ile ilişkileri istikrarlı tutmak şu anda birçok yönden çekici.
Sadece Brüksel ve üye ülkelerin yapmaması ihtiyaç duyulan şey, Çin’in tutum değişikliğini stratejik hedeflerinde ve gidişatında pozitif bir değişim olarak ele almak. Hem casus balonu fiyaskosu hem de Xi’nin geniş çapta beklenen Moskova ziyaretinin gösterdiği benzer biçimde, Pekin’in planları ve hesaplamaları temel olarak değişmeden kalıyor – bu da, geçtiğimiz yıllarda AB-Çin ilişkilerini karakterize eden farklılığın kural dışı değil, kaide oluşturduğu anlamına geliyor.
Pekin, dünyayı saran “Soğuk Cenk zihniyetine” karşı bulunduğunu söyleyebilir, sadece dünya görüşü tam olarak bununla karakterize görünüyor. Ve sonunda AB’yi, sistemik rekabet ve jeopolitik mücadeleye girmek zorunda olduğu, ABD ağırlıklı bir blok olan “Batı”nın bir parçası olarak görüyor.
Çin Komünist Partisi tarafınca düzenlenen toplu bir emek verme toplantısında Xi, geçtiğimiz günlerde ülkenin kalkınma modelini gelişmekte olan ülkeler için bir plan olarak övdü. Ona bakılırsa, “modernleşmenin Batılılaşma anlamına geldiği efsanesini” çürüttü ve “yepyeni bir insan uygarlığı biçimi” için zemin hazırladı. Ve internasyonal sisteme bu şekilde bir yaklaşım, AB için herhangi bir yapıcı uzun vadeli gündemi olanaksız kılıyor.
Blok, AB-Çin ilişkilerindeki mevcut taktiksel istikrar sürecini tehlikeye atmak istemeyebilir, sadece gene de bu zamanı birlikteliğin ihtimaller içinde gidişatını netleştirmek için kullanmalı ve kesinlikle Pekin’in bir strateji belirleme ve uygulama sürecini durdurmasına izin vermemeli. açık gözlü gündem.
AB’nin Çin ile geleceğine dair somut ve gerçekçi bir vizyon geliştirmesi gerekiyor. Riski azaltmanın ötesinde daha proaktif hedefleri benimsemesi ve sonunda Pekin’in oyalanmasının altını oyan stratejik netliğe haiz yeni bir gündem belirlemesi gerekiyor.
